ηλεκτροκαρδιογράφημα

(ΗΚΓ). Η καταγραφή των ηλεκτρικών δυναμικών που παράγονται αμέσως πριν από τη συστολή του καρδιακού μυός σε κινούμενη ταινία χαρτιού ή σε οθόνη. Η κατασκευή –για πρώτη φορά– ενός οργάνου ικανού να χρησιμοποιεί επωφελώς αυτά τα ηλεκτρικά ρεύματα οφείλεται στον Ολλανδό φυσιολόγο Βίλεμ Αϊντχόβεν (1860 -1927). Οι ηλεκτρικές διεγέρσεις που προκαλούν τη συστολή του μυοκαρδίου ανιχνεύονται με κατάλληλα ηλεκτρόδια, τα οποία τοποθετούνται στο δέρμα, στους καρπούς και στα κάτω άκρα των κνημών (η δεξιά κνήμη αποτελεί τη γείωση), ενώ ένα πέμπτο ηλεκτρόδιο, κινητό, τοποθετείται διαδοχικά σε έξι καθορισμένα σημεία του θώρακα πάνω από την καρδιά. Κάθε φορά ενεργοποιούνται δύο μόνο ηλεκτρόδια για να αποτελέσουν ένα κλειστό κύκλωμα που ονομάζεται απαγωγή. Χρησιμοποιούνται δώδεκα απαγωγές, καθεμία από τις οποίες κοιτάζει το μυοκάρδιο από διαφορετική γωνία. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να εντοπιστεί με ακρίβεια η θέση της βλάβης. Τo πρώτο θετικό έπαρμα, κολπικό έπαρμα Ρ, αντιστοιχεί στη συστολή των κόλπων και καταγράφει τις ηλεκτρικές διεγέρσεις που δημιουργούνται στον φλεβόκομβο· τα επόμενα τρία επάρματα, που συνιστούν το σύμπλεγμα QRS, αντιστοιχούν στη συστολή των κοιλιών και καταγράφουν τις ηλεκτρικές διεγέρσεις που μεταδίδονται μέσω του κολποκοιλιακού κόμβου και εξειδικευμένων νευρικών ινών στις κοιλίες. Το θετικό έπαρμα Τ αντιστοιχεί στη χαλάρωση των κοιλιακών μυών, η οποία ακολουθεί τη συστολή τους. Μερικές φορές, μετά το έπαρμα Τ ακολουθεί ένα μικρό θετικό έπαρμα, το U, η σημασία του οποίου δεν έχει διευκρινιστεί ακόμα πλήρως. Οι μεταβολές του η., οι οποίες μπορεί να αφορούν το σχήμα ή την αλληλουχία των διαφόρων επαρμάτων, αντιστοιχούν σε αλλαγή της θέσης της καρδιάς, σε αλλοιώσεις του μυοκαρδίου ή του συστήματος αγωγής των ερεθισμάτων, σε διαταραχές της τροφοδότησης της καρδιάς με αίμα ή σε παθήσεις του περικαρδίου. Η χρησιμοποίηση του ηλεκτροκαρδιογράφου για τη λύση διαγνωστικών προβλημάτων αποδεικνύεται πολύ χρήσιμη στις αρρυθμίες, στη στηθάγχη, στο έμφραγμα του μυοκαρδίου και σε πολλές άλλες παθήσεις της καρδιάς. Πάνω, η τοποθέτηση των ηλεκτροδίων και η σύνδεσή τους με τον ηλεκτροκαρδιογράφο. Στη μέση, λεπτομερής απεικόνιση της τοποθέτησης των ηλεκτροδίων (από V1 μέχρι V6) στην προκάρδια περιοχή. Κάτω, φυσιολογικό ηλεκτροκαρδιογράφημα με τα επάρματα που το συνιστούν.

* * *

το

ιατρ. η γραφική παράσταση, σε συνάρτηση με τον χρόνο, τών ρευμάτων ενέργειας που παράγονται από το μυοκάρδιο σε κάθε συστολή του.

[ΕΤΥΜΟΛ. Αντιδάνεια λ., πρβλ. αγγλ. electrocardiogram < electro- (πρβλ. ηλεκτρο-*) + cardiogram < cardio- (πρβλ. καρδιά) + -gram (πρβλ. γράμμα < γράφω)].